Tôi tin chắc các bạn đã từng nghe câu “Nước trong thì không có cá”. Tuy nhiên, với sự phát triển của văn hóa Internet những năm gần đây, nhiều bạn trẻ sẽ lầm tưởng nửa sau câu là “Nếu người khiêm tốn thì sẽ bất khả chiến bại”.
Đây rõ ràng là kết quả của một sự sáng tạo hài hước và hoàn toàn không phù hợp với lịch sử. Tổ tiên chúng ta thường nói: “Nước trong thì không có cá”. Thực tế, họ đang dạy chúng ta cách cư xử trên đời.
Trong truyền thống tư duy của người của người Việt, có một loại trí tuệ trong cuộc sống gọi là “hiếm khi nhầm lẫn”. Đây cũng là nguyên lý giống như “nước quá trong thì không có cá”, chúng ta biết cá sống trong nước và dựa vào tạp chất thối rữa trong nước để tồn tại. Nước quá trong thì cá sẽ không thể sống sót chút nào. Tất nhiên, đây chỉ là sự so sánh của người xưa, và bản chất thực sự nằm ở nửa sau của câu.
Nửa sau của câu này là “Người nào xét nét quá sẽ không ai chơi”. Nghĩa là gì? Nghĩa là, nếu một người quá coi trọng mọi việc, phân biệt trắng đen, thế này thế kia và có những yêu cầu rất khắt khe đối với người khác, thì xung quanh anh ta sẽ không có bạn bè giúp đỡ.
Hãy cùng phân tích hai vế của câu này để thấy sự liên quan.
1. Nước trong quá thì không có cá
Thực tế, câu “Nước trong quá thì không có cá” là một thành ngữ. Đôi khi, người ta nói tắt, nói ngắn gọn thành là “Nước trong, không cá”.
Theo lý giải của các nhà sinh vật học, trong môi trường sống của cá không thể thiếu các yếu tố mà cá dựa vào như vi sinh vật. Nếu con người chúng ta thích nuôi cá nhưng lại muốn ngắm chúng trong làn nước trong vắt thì điều đó có nghĩa là chúng ta đang phá hủy môi trường sống của chúng, khiến chúng khó sống.
Cổ nhân nói Nước trong quá thì không cá, vế sau mới thực sự cốt yếu nhưng ít người biết – Ảnh 1.
Bởi, nước trong như pha lê sẽ thiếu thực vật thủy sinh, tảo và các chất khác, nên không thể cung cấp đủ dưỡng chất cho sự tồn tại và sinh sản của cá. Lâu dần có thể khiến chúng chết.
“Nước trong quá thì không có cá” – câu thành ngữ tưởng chừng đơn giản nhưng lại ẩn chứa những chân lý nhất định. Và nửa câu sau “Người xét nét quá thì hiếm ai chơi” còn có ý nghĩa sâu xa, thấm thía hơn.
2. Người xét nét quá thì hiếm ai chơi
Câu này cũng có thể hiểu là, người khó tính quá thì sẽ khiến người xung quanh không muốn gần gũi, kết giao.
Cũng giống như môi trường sống của cá, trong môi trường sống của con người cũng không nên yêu cầu quá cao, quá khắt khe.
Vì nước trong thì không có cá sinh sống – Còn con người khi sống trong môi trường quá khắt khe sẽ không thể tồn tại lâu được.
Nếu bạn quá nghiêm khắc với bản thân và những người xung quanh thì sẽ có lúc bạn cảm thấy bức bối và khiến mọi người ‘chạy xa’.
Vì vậy, đừng quá xét nét, săm soi những điều nhỏ nhặt. Đừng lúc nào cũng chỉ trích người khác, và muốn họ phải làm việc như thế này, thế kia. Đừng bắt họ không được phạm sai lầm hay mắc lỗi… Tất cả sẽ khiến người thân, bạn bè, đồng nghiệp ngại tiếp xúc, cảm thấy ngột ngạt, lâu dần sẽ xa lánh bạn.
Cũng giống như “Nước trong, không cá”, những người khó tính, hay xét nét thì dễ dàng kết thúc bằng việc không có bạn bè.
Bởi vậy, nếu có thể, hãy hướng đến một cuộc sống đạt được sự cân bằng, đơn giản hóa mọi chuyện để bản thân cảm thấy an yên, và khiến những người xung quanh thấy dễ chịu.
“Nhân vô thập toàn”, không ai trên đời này là hoàn hảo, vì vậy, hãy mở lòng bao dung để trái tim cảm nhận cuộc sống tròn vẹn nhất.
Nếu nó không liên quan đến các vấn đề nguyên tắc, bạn cũng có thể lùi lại một bước về một số điều. Tất nhiên, nếu đề cập đến vấn đề nguyên tắc, chúng ta không được dễ dàng rút lui, chúng ta cần phải tự mình nắm bắt mức độ của việc này. Tôi mong rằng sau khi đọc bài viết này, mọi người có thể áp dụng đúng đắn trí tuệ cổ xưa này vào công việc và cuộc sống, có được sự nghiệp thành công và gia đình hạnh phúc!
